Giai Nhân - Đỗ Phủ
Giai Nhân 佳人 - Đỗ Phủ
Bản dịch của Vương Thanh
絕代有佳人，
幽居在空谷。
自云良家子，
零落依草木。
關中昔喪亂，
兄弟遭殺戮。
官高何足論，
不得收骨肉。
世情惡衰歇，
萬事隨轉燭。
夫婿輕薄兒，
新人美如玉。
合昏尚知時，
鴛鴦不獨宿。
但見新人笑，
那聞舊人哭。
在山泉水清，
出山泉水濁。
侍婢賣珠迴，
牽蘿補茅屋。
摘花不插髮，
采柏動盈掬。
天寒翠袖薄，
日暮倚修竹。
Tuyệt đại hữu giai nhân,
U cư tại không cốc.
Tự vân lương gia tử,
Linh lạc y thảo mộc.
Quan Trung tích táng loạn,
Huynh đệ tao sát lục.
Quan cao hà túc luận,
Bất đắc thu cốt nhục.
Thế tình ố suy yết,
Vạn sự tuỳ chuyển chúc.
Phu tế khinh bạc nhi,
Tân nhân mỹ như ngọc.
Hợp hôn thướng tri thời,
Uyên ương bất độc túc.
Ðãn kiến tân nhân tiếu,
Ná văn cựu nhân khốc.
Tại sơn tuyền thuỷ thanh,
Xuất sơn tuyền thuỷ trọc.
Thị tỳ mãi châu hồi,
Khiên la bổ mao ốc.
Trích hoa bất sáp phát,
Thái bách động doanh cúc.
Thiên hàn thuý tụ bạc,
Nhật mộ ỷ tu trúc.
Có trang quốc sắc thiên hương
Ở trong sơn cốc gió sương lạnh lùng
Vốn nhà nề nếp gia phong
Lạc loài số phận nương cùng cỏ cây
Quan Trung loạn lạc đến nay
Anh em chết thảm vì ai hung tàn
Kể chi quan chức cao sang
Chết gom không dược xương tàn để chôn
Tình đời rẻ rúng suy vong
Sự đời như ngọn nến hồng lung linh
Ông chồng lại kẻ bạc tình
Lấy về người mới đẹp xinh ngọc ngà
Đúng thời nở dạ hợp hoa
Uyên ương đâu có ai mà lẻ đôi
Chỉ thấy người mới tươi cười
Nào hay người cũ lệ rơi canh dài
Suối trên đâu núi, trong thay
Vừa ra ngoài núi biến ngay đục ngầu
Sai tỳ nữ bán ngọc châu
Vừa về, lai bứt dây rào mái gianh
Ngắt hoa, chẳng cài tóc xanh
Vốc tay đầy lá, mắt nhìn đăm đăm
Trời lạnh buốt, áo mong manh
Chiều chiều tựa khóm trúc xanh thẫn thờ....
Bài này làm năm 759 khi tác giả qua Tần Châu, tả một người đàn bà trong loạn ly, anh em bị giết, chồng bỏ, ở một thân nghèo khổ. Theo các chú giải về thơ Đỗ Phủ, đây là một bài thơ ký thác, như Tỳ bà hành của Bạch Cư Dị.
Bản dịch nghĩa:
Có một tuyệt đại giai nhân
Sống trong sơn cốc vắng vẻ.
Nàng kể vốn con nhà đàng hoàng,
Mà nay phiêu dạt cùng với cỏ cây.
Vào thuở xưa Quan Trung loạn lạc
Anh em đều bị thảm sát.
Quan quyền cao sang mà làm gì,
Chết chẳng nhặt được thịt xương (để chôn).
Tình đời rẻ rúng sự yếu ớt, suy vi.
Sự đời tùy theo ngọn lửa nến nhấp nháy.
Anh chồng là kẻ bạc bẽo
Ðem về người mới xinh như ngọc.
Cây hợp hôn còn biết nở đúng lúc,
Chim uyên ương không sống lẻ loi.
Chỉ thấy nụ cười của người mới,
Nào nghe tiếng khóc của người cũ.
Nước suối trong núi xanh trong.
Ra khỏi núi, nước suối vẩn đục.
Người hầu gái đi bán ngọc trở về,
Bứt dây dại che chắn cho mái tranh.
Ngắt đoá hoa mà không cài lên tóc,
Hái lá bách vốc đầy một bụm tay.
Trời buốt giá, tay áo xanh mong manh,
Chiều chiều đứng tựa khóm trúc dài.