Ban Tiệp Dư

Ban tiệp dư 班婕妤 đời Hán Thành Đế 漢成帝, sống khoảng từ năm 48 trước công nguyên đến năm thứ 2 sau công nguyên. Nàng không rõ tên thật, người Lâu Phiền (nay thuộc tỉnh Sơn Tây), cha là Ban Huống 班彪. Khi mới vào cung, nàng được Hán Thành Đế sủng ái ban chức tiệp dư (chức cao nhất trong các phi tần), nhưng về sau bị hai chị em Triệu Phi Yến 趙飛燕 và Triệu Hợp Đức 趙合德 tranh giành quyền lực vu oan và bị đuổi ra cung Trường Tín hầu hạ Hoàng thái hậu. Sau khi Thái hậu chết, nàng vẫn phải trông lăng tẩm cho thái hậu.


Thơ của nàng rất nhiều, song hầu hết đã thất lạc, nay chỉ còn các bài 3 bài Tự điệu phú 自悼賦, Đảo tố phú 搗素賦, và Oán ca hành 怨歌行.


 Ban tiệp dư 班婕妤 trong thời Hán Thành Đế 漢成帝. Nàng bị hai chị em Triệu Phi Yến 趙飛燕 và Triệu Hợp Đức 趙合德 vu oan nên bị Hán Thành Đế đày ra Thường Tín cung hầu hạ Hoàng thái hậu, đau buồn nên viết ra bài thơ này.

Oán ca hành [Thu phiến, Đoàn phiến ca] - Ban Tiệp Dư

Khúc ca ai oán [Chiếc quạt thu, Chiếc quạt tròn]

bản dịch thơ của ai, không rõ

Tân liệt Tề hoàn tố,

Tiên khiết như sương tuyết.

Tài vi hợp hoan phiến,

Ðoàn đoàn tự minh nguyệt.

Xuất nhập quân hoài tụ,

Ðộng dao vi phong phát.

Thường khủng thu tiết chí,

Lương tiêu đoạt viêm nhiệt.

Khí quyên khiếp tứ trung,

Ân tình trung đạo tuyệt. 

Mới chế lụa Tề trắng

Trong sạch như tuyết sương

Đem làm quạt hợp hoan

Tròn giống hình trăng sáng

Ra vào tay áo vua

Lay động sinh gió mát

Thường sợ tiết thu đến

Gió mát cướp nồng nhiệt

Nên cất vào góc rương

Nửa đường ân ái tuyệt